NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
275 - (515) حدثنا
يحيى بن يحيى
قال: قرأت على
مالك عن ابن شهاب،
عن سعيد بن
المسيب، عن
أبي هريرة؛ أن
سائلا سأل
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن الصلاة
في الثواب
الواحد؟ فقال
"أو لكلكم ثوبان؟".
[ش (أو
لكلكم ثوبان)
لفظ الحديث
استخبار.
ومعناه إخبار
عن الحال التي
كان السائل
وغيره عليها
من جنس
الثياب. وفي
ضمنه جواب
للسائل. والاستفهام
فيه للإنكار.
يعني ليس لك
ثوبان، وكذلك ليس
لكل منكم
ثوبان].
{275}
Bize Yahya b. Yahya
rivayet etti. Dediki: Mâlik'e, İbni Şihab'dan duyduğum, onun da Said b.
El-Müseyyeb'den, onun da Ebu Hureyre'den naklen rivayet ettiği şu hadîsi
okudum.
Birisi Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e bir elbise içinde namaz kılmanın hükmünü sormuş
da Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Her birinizin ikişer
elbisesi varmi ki?» buyurmuşlar.
(515) حدثني
حرملة بن
يحيى. أخبرنا
ابن وهب. أخبرني
يونس. ح قال
وحدثني
عبدالملك بن
شعيب بن الليث.
وحدثني أبي عن
جدي. قال:
حدثني عقيل بن
خالد. كلاهما
عن ابن شهاب،
عن سعيد بن
المسيب وأبي
سلمة، عن أبي
هريرة، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم، بمثله.
{….}
Bana Harmeletü'bnü Yahya
rivayet etti. (Dediki): Bize ibn-i Vehb haber verdi. (Dediki): Bana Yunus haber
verdi. H.
Dediki: Bana Abdülmelik
b. Şuayb b. Leys de rivayet etti. (Dediki): Bana da babam; dedemden naklen
rivayet etti. Demiş ki: Bana Ukayl b. Hâlid rivayet etti. Bunların ikisi de
İbni Şihâb'dan, o da Saîd b. El-Müseyyeb ile Ebu Seleme'den, onlar da Ebu Hureyre'den,
o da Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den naklen bu hadîs'in mislini rivayet
etmişlerdir.
276 - (515) حدثني
عمرو الناقد
وزهير بن حرب.
قال عمرو: حدثنا
إسماعيل بن
إبراهيم عن
أيوب، عن محمد
بن سيرين، عن
أبي هريرة؛
قال:
نادى
رجل النبي صلى
الله عليه
وسلم فقال:
أيصلي أحدنا
في ثوب واحد؟
فقال "أو كلكم
يجد ثوبين؟".
{276}
Bana Amrü'n-Nâkıd ile
Züheyr b. Harb rivayet ettiler. Amr Dediki: Bize İsmail b. İbrahim, Eyyub'dan,
o da Muhammed b. Sirin'den o da Ebu Hureyre'den naklen rivayet etti. Şöyle
demiş:.
Bir zât Nebi (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'e nida ederek:
— Bizden birimiz bir tek
elbise içinde namaz kılabilir mi? diye sordu. O da:
«Her biriniz iki elbise
bulabilirmi ya!» buyurdular.
İzah:
Bu hadîsi, Buhârî, Ebu
Dâvud, Nesâi ve İbni Mâce dahî tahrîc etmişlerdir, Tahâvî onu altı tarîkden
rivayet etmişdir.
Hadîs'de Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e sual soran zâtın ismi tasrîh edilmemişdir.
Bâzıları bu meselede Abdullah b. Mes'ud (R.A.) ile Hz. Übey b. Kâb'ın ihtilâfa
düştüklerini nazarı itibâra alarak soranın İbni Mes'ud olabileceğini söylemiş.
Bir takımları da Hz Übey'in sormuş olmasmı muhtemel görmüşlerdir. İbni Mes'ud
ile Übey hazerâtının ihtilâfları şu idi: Hz. Übey bir elbise içinde namaz kılmayı
caiz görüyordu, İbni Mes'ud (R.A.) ise bunun ilk zamanlara yâni müslümanlann
elbise bulamadıkları devirlere âid olduğunu söylüyor ve şimdi elbise sıkıntısı
bulunmadığı için namazın mutlaka iki elbise içinde kılınması gerektiğini iddia
ediyordu. Hz. Ömer, Übey (R.A.)'in söylediğini kabul hattâ minbere çıkarak bunu
oradan ilân etmiş ve: «Doğrusu Übeyy'in söylediğidir; ibn-i Mes'ud'un söylediği
doğru değildir.» demiştir.
«Her biriniz iki elbise
bulabilirmi ya!» cümlesindeki sual Kaadı Iyâz 'a göre istifham-ı takriridir. Bu
hususda Kaadı lyâz şöyle demektedir: «İbni Mes'ud'dan rivayet edilen bir kavil
müstesna, namazın bir elbise içinde caiz olacağında ihtilâf bulunmadığı gibi
iki elbise içinde kılmanın efdâliyeti hususunda da ihtilaf yokdur. Çünkü Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Her birinizin iki
elbisesi varmı ya!» hadîsi ile ruhsata işaret buyurmuşdur. Bu hadîs namazın bir
elbise içinde caiz olacağını takrîr, iki elbise içinde kılmanın efdaliyetine
tenbihdir. «El-Muvatta- da rivayet edilen:
«Her kim iki elbise
bulamazsa bir elbise içinde kılsın!» hadîsi de bunu gösterir.
Sahabenin fiilleri de
aynı hükme delâlet ediyor. İbni Mes'ud'-dan rivayet edilen kavlin sahih olarak
onun sözü olduğunu bilmiyorum.»
Tahâvî ile diğer bâzı
ulemâya göre bu hadîs'in mânâsı fazla elbisesi bulunduğu halde namaz kılarken
bir elbiseyle iki elbise giymesinin hüküm i'tibari ile müsâvî olduğunu
bildirmekdir. Hattâbî diyor ki:
«Bu hadîsin lâfzı sual
ise de mânâsı ashabın içinde bulundukları fakru zaruret hâlini ihbardır. Bu
ihbar zımnında fetvada verilmiş ve âdeta: Sizden her birinize avret mahallini
örtmek farz, namaz kılmak da lâzım olduğuna göre herbirinizin yalnız bir tek
elbisesi varsa bu bir elbisenin içinde namaz kılmanın caiz olacağını nasıl
bilmiyorsunuz; denilmiş gibidir.»
Hâsılı: bir elbise
içinde namaz kılmak caiz, fakat iki elbise içinde kılmak efdaldır. Bu hususda
ulemânın ittifakı vardır. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile Ashabı
Kirâm'ın bazen bir elbise içinde namaz kılmaları başkasını bulamadıklarından,
bazen de bunun caiz olduğunu göstermek istediklerindendir. Nitekim Câbir (R.A.)
bir elbise içinde namaz kılmış ve bunun sebebini: «Câhiller beni görsün diye
yaptım; yoksa iki elbise içinde kılmak efdaldır. » diye izah etmişdir.